فن لپ تاپ
خراب شدن یا صدا دادن فن لپ تاپ باعث داغ شدن و خاموش شدن لپ تاپ های ایسوس، لنوو، دل، ایسر و همچنین آسیب دیدن سی پی یو یا گرافیک لپ تاپ می‌گردد. آیا فن لپتاپ شما از سلامت کامل برخوردار است؟ چه راهکارهایی برای تشخیص و حل خرابی آن وجود دارد؟ اگر شما هم احساس می‌کنید که دمای لپ تاپتان بیش از حد زیاد است و یا صداهای ناهنجاری از فن آن شنیده میشود. با ما همراه باشید!
فن لپ تاپ چیست؟
فن لپ تاپ، یکی از قطعات مهم دستگاه میباشد که وظیفه خنک نگهداشتن قطعات داخل را در حین کار دارد. زمانی که دمای لپ تاپ بالا رفته و گرم میشود، فن شروع بهکار میکند. گرمای چیپ های CPU و GPU (پردازنده و گرافیک) از طریق هیت سینک گرفتهشده و فن آن را به بیرون منتقل میکند. فن برای جلوگیری از آسیب دیدن قطعات، دستگاه را خنک نگه میدارد. در بسیاری از موارد، افراد در نگهداری، تعمیر و تعویض خنک‌کننده لپ تاپ سهل‌انگاری کرده و با بالا رفتن دما و عدم عملکرد صحیح فن، دستگاهشان آسیب می‌بیند. پس اگر فن لپتاپ شما مشکل دارد، هر چه زودتر به آن رسیدگی نمایید.
مهمترین علت خرابی قطعات سخت افزاری داخل لپ تاپ در ابتدا گرما و سپس رطوبت و نوسان الکتریکی است. سازندگان لپتاپ برای مقابله با افزایش دمای قطعات سخت افزاری از قطعه‌ای به نام فن لپتاپ استفاده می‌کنند. این قطعه در تمامی لپتاپ ها وجود دارد و وظیفه آن خنک کردن اجزای درونی و تهویه هوای داخل لپ تاپ است.
سیستم تهویه هوای لپتاپ متشکل از دو بخش فن و سینک است. طرز کار این سیستم به این صورت است که ابتدا گرمای چیپ های داخل لپ تاپ توسط سینک گرفته شده و به فن منتقل میشود. سپس فن وظیفه دارد که این گرمای دریافت شده را به بیرون انتقال داده و در نتیجه سیستم را خنک کند. دو نوع فن مکنده و دمنده در بازار موجود است که به شکل های متفاوتی این کار را انجام می‌دهند. علائم خرابی فن لپتاپ هم همانند تمامی قطعات آسیب پذیر بوده و ممکن است در مواجهه با آلودگی یا گرد و غبار و یا به علت استهلاک و سرویس نشدن کارایی خود را از دست بدهد.
شناسایی خرابی فن لپتاپ
معمولا خرابی خنک کننده لپ تاپ از طریق صداهای ناهنجاری که تولید میکند قابل تشخیص است. زیرا در حالت عادی صدای فن لپتاپ بسیار کم است. تا حدی که اگر می خواهید صدای آن را بشنوید باید گوش خود را به لپ تاپ نزدیک کنید. یکی دیگر از علائم خرابی فن افزایش دمای لپ تاپ و تولید گرمای غیر عادی توسط آن است. گرم شدن لپ تاپ به هنگام بازی یا استفاده از نرم افزارهای سنگین مانند نرم افزارهای گرافیکی طبیعی است. اما اگر متوجه شدید که همیشه(حتی مواقعی که از نرم افزار سنگینی استفاده نمی کنید) این اتفاق رخ می‌دهد، خرابی فن لپتاپ یکی از دلایل آن می‌تواند باشد. اگر در این هنگام فن مورد بررسی قرار نگیرد و به آن رسیدگی نشود، کم کم به طور کامل از کار می‌افتد و موجب آسیب رسیدن به قطعات داخلی لپ تاپ می‌گردد.
فن‌های لپ تاپ می‌توانند در صورت سهل‌انگاری در نگهداری، به‌راحتی خراب شوند. در این صورت شما باید هزینه کرده و یک خنک کننده جدید خریداری نمایید.
نکاتی برای افزایش طول عمر فن لپتاپ
- دستگاه خود را از مایعات دور نگهدارید.
- بههیچوجه ضربهای به فن و لپتاپ وارد نکنید.
- دریچه و محفظههای لپ تاپ را تمیز نگهدارید تا هوا به خوبی وارد و خارج شود.
- از قرار دادن دستگاه خود بر روی سطوح کثیف و پر از گرد و غبار و پرز، خودداری نمایید. زیرا عملکرد فن بهمرورزمان مختل شده و بهدرستی خنک نخواهد کرد.
- برنامههای غیرضروری را ببندید؛ برنامههایی که فعال هستند و هیچ کاری با آن ندارید را ببندید، زیرابه دلیل پردازش آن برنامهها، دستگاه گرم خواهد شد و فن برای مدتزمان طولانیتری کار خواهد کرد. با بستن برنامههای غیرضروری، هم عمر فن لپ تاپ و هم عمر دستگاه شما بیشتر خواهد شد و نیاز به خرید فن لپ تاپ پیدا نخواهید کرد.
- از کول پد یا (پایه خنک کننده) استفاده نمایید. اگر شما از برنامههای گرافیکی و سنگین استفاده می‌کنید، فن لپتاپ شما به‌تنهایی برای خنک کردن دستگاه، پاسخگو نخواهد بود. همچنین در فصل‌های گرم سال، ممکن است به دلیل هوای گرم، عملکرد دستگاه شما کند شود. استفاده از پایه‌های خنک‌کننده، عمر لپتاپ شما را نیز افزایش می‌دهد و از آسیب‌های احتمالی به دلیل گرما، جلوگیری میکند.
- از خمیر سیلیکون استفاده نمایید. این خمیر، از جنس پلیمر بوده و بر روی CPU و GPU قرار می‌گیرد. از این خمیر برای انتقال گرما از قطعه کننده گرما به هیت سینک استفاده میشود.
مزایای سرویس کامل فن لپ تاپ
- افزایش عمر لپ تاپ
- کم شدن دمای پردازنده و گرافیک
- خنک‌تر شدن دمای کلی لپ تاپ
- افزایش سرعت و راندمان لپ تاپ
- افزایش عمر سی پی یو و گرافیک
- ارتقا گردش هوا درون لپ تاپ و خنک‌تر شدن آن
- پایین آمدن دور فن لپ تاپ و بالطبع افزایش طول عمر فن
روش های تست فن لپ تاپ
راه‌های زیر، روش‌های بسیار آسانی است که می‌توانید فن لپتاپ خود را بدون باز کردن دستگاه تست نمایید:
- گوش دادن به صدای فن؛ فن در بهترین حالت عملکرد خود، با کمترین لرزش و کمترین صدا کار میکند. اگر صدای عجیبی می‌شنوید باید فن خود را دقیق‌تر بررسی نمایید.
- دست خود را جلوی فن قرار دهید و باد خروجی را لمس کنید. فن سالم، هوا را به خوبی از محفظه‌ها خارج میکند. حال اگر مشکلی وجود داشته باشد، باد به خوبی خارج نمی‌شود و شما بایستی مشکل را رفع نمایید.
- از طریق نرم افزارهای مخصوص می‌توانید دمای لپ تاپ خود را بررسی کنید؛ اگر دمای لپتاپ شما به‌صورت غیرعادی بالا می‌رود، می‌توان گفت که فن شما به مشکل خورده است.
علائم خرابی خنک کننده لپتاپ
- فن لپتاپ صدای غیرعادی بدهد.
- یکی از علائم خرابی فن لپتاپ، خاموش شدن بدون دلیل و ناگهانی دستگاه میباشد.
- دستگاه بهطور عجیبی داغ میشود، بهطوری که فن قادر نیست دمای آن را کاهش دهد.
عوامل به صدا افتادن و گیر کردن فن لپ تاپ
به صدا افتادن فن لپ تاپ عوامل مختلفی دارد ولی در صورت رسیدگی به موقع، هیچ کدام به سیستم‌های حیاتی لپ تاپ آسیب نمی‌زنند. اگر زمان بگذرد و رسیدگی توسط یک متخصص انجام نگیرد، به مراتب هزینه‌ی بیشتری به کاربر وارد میشود.
از عوامل به صدا افتادن فن لپ تاپ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شکستن پره‌‌های فن لپ تاپ
- جابه جایی لپ تاپ و آسیب به محفظه فن
- ضربه به لپ تاپ
- افتادن تکه‌ای پلاستیکی یا فلزی داخل فن
- پرز و گرد و غبار ورودی به فن
- جابه جا شدن فن از جای خود
- شکستگی قاب یا فشار قاب به فن
- خرابی هیت سینک لپ تاپ
از کجا بفهمیم فن لپ تاپ سوخته است؟
فن های لپ تاپ وظیفه خروج هوا را دارند و صدایی ملایم تولید می‌کنند. چنانچه متوجه شدید فن لپ تاپ شما هیچ صدایی ندارد و هوای نزدیک دریچه ها آرام است ، به احتمال زیاد فن لپ تاپ شما کار نمی کند. فن های خنک کننده لپ تاپ نقش مهمی در طول عمر و عملکرد لپ تاب ایفا میکند. فن لپ تاپ سوخته علائمی دارد که از روی آن ها می‌توانیم تشخیص دهیم.
صدای فن لپ تاپ
فن لپتاپ که به درستی کار کند، مانند یک فن پروانه ای به نظر می‌رسد. با این حال، ممکن است وقتی کامپیوتر را برای اولین بار روشن می‌کنید، صدای فن قابل شنیدن نباشد، زیرا با کمترین سرعت ممکن کار میکند.هر چه زمان بگذرد و استفاده شما از لپ تاپ بیشتر شود فن جهت تامین جریان هوای بیشتر و خنک کردن سیستم، سرعت خود را افزایش می‌دهد.
حس کردن جریان هوا
حتی اگر صدای کارکردن فن را نمی شنوید، باید بتوانید هوای خروجی از دریچه ها را حس کنید. جریان هوا ممکن است زمانی که کامپیوتر را برای اولین بار روشن می‌کنید بسیار سبک باشد، اما زمانی که سیستم به دمای معمولی خود رسید، جریان هوا بالا می‌رود. در این مرحله فن لپ تاپ باید شروع به خارج کردن هوا از دریچه اصلی خروجی کند، که معمولا روی یکی از لبه های لپ تاپ قرار دارد.
کف دست های خود را رو به کف سیستم، حدود نیم اینچ دورتر از دریچه قرار دهید و جریان هوا را احساس کنید. اگر لپ تاپ بی صدا باشد و جریان هوا وجود نداشته باشد، فن ممکن است خراب باشد. اگر می‌توانید صدای کار کردن شدید فن را بشنوید، اما فقط جریان هوای ملایمی را از دریچه‌ها احساس کنید، ممکن است فن مسدود باشد. در این صورت دریچه‌ها را با جریان شدید هوا پاک کنید.
توجه به هشدار
اگر لپ تاپ مرتباً بدون هشدار راه‌اندازی مجدد میشود، در استفاده معمولی سرعتش را کاهش می‌دهد یا BSoD مخوف یا صفحه آبی مرگ را به شما نشان می‌دهد. در اینجا ممکن است فن مشکل داشته باشد. خود فن به عنوان بخشی از واحد خنک کننده به یک هیت سینک متصل است، بنابراین حتی اگر فن در حال دمیدن هوا باشد، ممکن است در قسمت دیگری از واحد مشکل ایجاد شود. اگر واحد خنک کننده شل شود یا ترکیب حرارتی که CPU را به هم متصل میکند و واحد خنک کننده فرسوده شود، ممکن است بیش از حد گرم شود.
بررسی کردن دمای فن لپ تاپ
دما را بررسی کنید حتی اگر فن مقداری هوا را از دریچه‌ها خارج میکند، باز هم ممکن است یک مشکل سخت‌افزاری مانند مشکل موتور داشته باشد که از خنک کردن کافی کامپیوتر شما جلوگیری میکند. برخی از لپ‌تاپ‌ها زمانی که آن‌ها را روشن می‌کنید، دمای خواندن را نشان می‌دهند. اگر لپتاپ شما اینطور نیست، از یک برنامه مانیتور سخت‌افزاری برای بررسی دمای CPU استفاده کنید. اگر برنامه دمای ثابت بیش از 160 درجه فارنهایت را زمانی که لپ تاپ شما مطلقاً هیچ کاری انجام نمی دهد ثبت کند، ممکن است فن خراب باشد.
می توانید نوک انگشتان خود را در یک سوراخ کوچک در فن قرار دهید و مناطق داغ را احساس کنید. هر چه داغ تر باشد بنابراین صدای فن بلندترمی شود. اگر احساس کردید که فن لپ تاپ شما دائما روشن است و لپ تاپ شما داغ کار میکند، در این زمان می‌توانید شک کنید که فن لپ تاپ شما دچار مشکل شده است.
بی ثباتی سیستم
بی ثباتی سیستم نشانه ای از گرفتگی شدید گرد و غبار است. هنگامی که یک گرفتگی هیت سینک، باعث میشود دمای CPU به حد بحرانی برسد، سیستم با خاموش کردن یا راه اندازی مجدد، از سیستم در برابر آسیب محافظت میکند. سینک حرارتی را برای وجود گرد و غبار و مواد اضافی بررسی کنید. در موارد شدید، ممکن است سیستم قبل از اینکه سیستم عامل را بوت کند ، شروع به گرم شدن بیش از حد کند و به جای آن یک پیام خطا نمایش دهد.
نوسانات فن لپ تاپ
در داخل لپ تاپ شما یک فن وجود دارد که با گرم شدن دستگاه CPU را خنک میکند. وقتی دمای داخل به حد معینی برسد، فن روشن میشود. اگر فن از کار بیفتد، لپ تاپ ممکن است در طول دوره های استفاده طولانی مدت بیش از حد گرم شود. با استفاده فعال از لپ تاپ برای حدود یک ساعت، مشکل را حل کنید، سپس به صدای فن گوش دهید تا روشن شود. وقتی دستگاه گرم شد، چنانچه بوی سوختگی حس کردید و متوجه صدای ضربه فن نشدید، ممکن است نیاز به تعویض فن باشد.
خرابی باتری
گاهی اوقات، باتری های لپ تاپ از کار می‌افتند و ممکن است بوی سوختگی متصاعد کنند. برای عیب‌یابی باتری، باتری را از لپ تاپ خارج کنید، سپس آداپتور را وصل کنید. برای مدتی از لپ تاپ استفاده کنید، سپس بوی سوختگی را بررسی کنید. اگر لپتاپ دیگر بو نمی‌دهد، احتمالا باتری مشکل دارد. باتری را با یک باتری جدید تعویض کنید، سپس لپ تاپ را دوباره با باتری جدید تست کنید.
مشکلات منبع تغذیه
گاهی اوقات، آداپتور از کار می‌افتد و باعث افزایش برق یا کمبود برق در لپ تاپ میشود. آداپتور معیوب نیز ممکن است بوی سوختگی را منتشر کند. با جدا کردن آداپتور از لپ تاپ و سپس خاموش کردن آن فقط از باتری، عیب یابی کنید. در صورت نیاز آداپتور را تعویض کنید
اگر تشخیص دادید که دریچه‌های ورودی هوا تمیز و شفاف هستند، باتری و آداپتور به درستی کار می‌کنند و وقتی لپتاپ گرم میشود، فن روشن میشود، مشکل از قطعه دیگری در داخل قاب لپتاپ است. برای تعیین علت مشکل با یک تکنسین تعمیر مشورت کنید. تا زمانی که دستگاه دچار مشکل داغ شدن بیش از حد میشود، از لپ تاپ استفاده نکنید. اگر مجبورید برای مدت کوتاهی از لپ تاپ استفاده کنید و همچنان با مشکل مواجه هستید، در حین استفاده، یک پد خنک کننده زیر دستگاه قرار دهید.
فن لپ تاپ خود را تمیز نگه دارید
می توانید عمر فن لپ تاپ خود را با تمیز نگه داشتن آن افزایش دهید. گرد و غبار موجود در قسمت بیرونی لپ تاپ خود را با یک پارچه پاک کنید. از یک کمپرس هوای فشرده برای پاک کردن گرد و غبار یا کثیفی که ممکن است باعث مسدود شدن فن و جلوگیری از چرخش آن شود، استفاده کنید. برای کامپیوتر های رومیزی، کیس را باز کنید و مطمئن شوید که هیچ گرد و غباری مانع از عملکرد صحیح فن CPU نمی شود. می‌توانید از هوای فشرده برای از بین بردن گرد و غبار موجود در داخل دستگاه و از یک پارچه برای پاک کردن قسمت داخلی کیس استفاده کنید.
انواع فن برای برندهای مختلف لپ تاپ
- اپل (Apple)
- اچ پی (hp)
- ایسر (Acer)
- ایسوس (Asus)
- لنوو (Lenovo)
- دل (DELL)
- سونی (Sony)
- توشیبا (Toshiba)
- ام اس آی (MSI)
- سامسونگ (Samsung)
زمان مورد نیاز برای تعمیر و تعویض فن سی پی یو لپ تاپ
تعویض فن سی پی یو و گرافیک لپ تاپ بیش از 1 ساعت زمان نمیبرد، اما بحثی که وجود دارد این است که قطعه و فن موردنیاز برای تعویض، چقدر در دسترس باشد و آیا دسترسی به آن در کوتاهترین زمان ممکن باشد یا خیر. معمولا زمانی که برای تعویض فن پردازنده یا گرافیک لپ تاپ داده میشود، معمولا 1 روز کاری است.
برآورد هزینه تعویض و تعمیر فن لپ تاپ
عمدتا مشکلاتی که برای فن‌های لپ تاپ‌ها به وجود می‌آیند، قابل تعمیر نیستند و باید تعویض شوند. همانطور که می‌دانید برآورد هزینه تعویض و تعمیر فن لپتاپ بسته به مدل، سال و برند دستگاه، متفاوت میباشد. قیمت و هزینه‌ی تعویض فن برای مدل‌های قدیمی‌تر دستگاه‌های برند ایسوس، لنوو، دل، ایسر و اچ پی در حدود 400 الی 500 هزار تومان در می‌آید. قاعدتا لپ تاپ‌های جدیدتر از این برندها و برندهای خاص‌تر مثل اپل، این رقم بالاتر خواهد بود.
این قطعه کوچک در لپ تاپ، کار بسیار بزرگی انجام می‌دهد و از خرابی قطعات جلوگیری میکند. فن لپتاپ و انواع آن را به شما معرفی کردیم. روشی به شما آموزش دادیم تا خرابی خنک کننده را تشخیص دهید. درصورتی که این قطعه دستگاه شما به مشکل خورد، و نیاز به خرید یک فن لپتاپ جدید داشتید، حتماً راهنمای کامل آن را بخوانید. در نگهداری این قطعه کوشا باشید و در صورت ایجاد هر سوالی در رابطه با فن یا بروز خرابی در فن سیستم شما، با مرکز تعمیرات تخصصی آرتک تماس حاصل بفرمایید. این مرکز با در اختیار داشتم متخصصین مجرب و ابزار بروز، خدمات خود را با 6 ماه گارانتی، ارائه میکند. همچنین هزینه عیب یابی در این مرکز به صورت رایگان میباشد. این مرکز همه روزه، حتی روزهای تعطیل، از ساعات 9 الی 21 به شما عزیزان خدمت رسانی میکند.